Trong cuộc họp chuyên gia về đề xuất điều chỉnh mức thuế tiêu thụ đặc biệt (TTĐB) đối với các sản phẩm đồ uống có cồn, có ga, thuốc lá do Ủy ban Xã hội của Quốc hội tổ chức chiều 09/9 cùng tham gia có các đại diện Vụ Chính sách Thuế (Bộ Tài chính), đại diện Bộ Công Thương, Tổ chức Y tế Thế giới, Quỹ Phòng, chống tác hại của thuốc lá (Bộ Y tế), Hiệp hội Bia – Rượu – Nước giải khát Việt Nam (VBA), Hiệp hội Thuốc lá Việt Nam, Lãnh đạo đại diện cho cộng đồng doanh nghiệp ngành Đồ uống đã tham gia đóng góp ý kiến.

 

  Mức thuế đồ uống có cồn tại Việt Nam ở mức cao so với thế giới và khu vực  

 

Mục tiêu của việc tăng thuế TTĐB đối với sản phẩm rượu, bia, thuốc lá là tiến tới giảm lượng người tiêu dùng, từ đó giảm sản lượng sản xuất. Tuy nhiên, nhiều chuyên gia cho rằng để giảm tiêu dùng cần nhiều giải pháp đồng bộ khác.Phát biểu tại cuộc họp, PGS.TS Nguyễn Văn Việt – Chủ tịch VBA đã đưa ra ý kiến về việc tăng mức thuế TTĐB đối với đồ uống có cồn, có ga. Ông Nguyễn Văn Việt cho biết, ngành Đồ uống có bề dày lịch sử lâu dài, trở thành một ngành sản xuất truyền thống. Bia, rượu là sản phẩm gắn liền với các tín ngưỡng, lễ hội. Ở Việt Nam có truyền thống sử dụng rượu, bia trong thờ cúng tổ tiên, lễ tết, ngày lễ hội… 

 

 

Ngành Đồ uống là một ngành kinh tế đóng góp lớn cho sự phát triển của đất nước. Sản xuất của ngành đáp ứng nhu cầu tiêu dùng trong nước và một phần xuất khẩu, đẩy lùi vấn nạn hàng lậu, hàng giả, thúc đẩy phát triển ngành dịch vụ, du lịch. Hàng năm, ngành giải quyết việc làm cho hàng triệu lao động trực tiếp và gián tiếp trong chuỗi cung ứng. Ngoài ra, các doanh nghiệp trong ngành còn luôn tích cực tham gia công tác an sinh xã hội, trách nhiệm cộng đồng (mỗi năm ngành chi cho công tác này ước khoảng trên 100 tỷ đồng); ngành đóng góp vào ngân sách nhà nước khoảng 60 ngàn tỷ đồng/năm.

 

Từ năm 2020, ngành Đồ uống chịu tác động của “cơn lốc” dịch bệnh Covid-19 đã ảnh hưởng rất nghiêm trọng đến hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp. Doanh thu, lợi nhuận toàn ngành năm 2020 lần lượt giảm 16% và 67% so với năm 2019. Việc thực hiện nghiêm các Chỉ thị 15,16,19 của Thủ tướng Chính phủ về đảm bảo an toàn trong phòng, chống dịch Covid - 19 gây khó khăn trong việc tiếp cận khách hàng, chuỗi cung ứng bị gián đoạn dẫn tới cầu giảm đột ngột. Nhiều doanh nghiệp thực hiện giãn cách hoặc ngưng sản xuất, cắt giảm lao động để giảm tối đa chi phí. Nguồn nguyên liệu đầu vào tăng, hàng tồn kho lớn, phát sinh chi phí sản xuất 3 tại chỗ, xét nghiệm Covid-19 lớn… làm tăng thêm gánh nặng cho doanh nghiệp. 

 

 

Liên quan tới vấn đề thuế TTĐB, cần tham khảo kinh nghiệm quốc tế, tuy nhiên phải đầu tư nghiên cứu, xem xét để phù hợp với tình hình thực tế tại Việt Nam, làm sao hài hòa lợi ích của nhà nước, doanh nghiệp và người dân. Khi xây dựng Luật cần đầu tư nghiên cứu đánh giá tác động về mặt kinh tế và xã hội. Nhà nước cần quan tâm hơn nữa tới các chính sách quản lý hoạt động sản xuất rượu thủ công, bởi việc thất thu ngân sách từ khu vực đồ uống có cồn phi chính thức là rất lớn. Theo Báo cáo về Tổng quan về hệ thống chính sách thuế đối với ngành sản xuất rượu và đề xuất kiến nghị - CIEM 2020 - Tổn thất về thuế đối với rượu thủ công gây ra vào khoảng 751,582 triệu USD, chiếm 29% tổng tổn thất về thuế từ khu vực phi chính thức. 

 

 

Đối với sản phẩm đồ uống có đường, theo kinh nghiệm quốc tế đã cho thấy việc áp dụng thuế TTĐB đối với đồ uống có đường không giúp giảm tỷ lệ thừa cân, béo phì trong cộng đồng và một số quốc gia đã phải bãi bỏ chính sách thuế này sau thời gian ngắn thực hiện như Đan Mạch hay Indonesia. Thay vì sử dụng công cụ thuế, Chính phủ nên đẩy mạnh các chương trình giáo dục, nâng cao nhận thức cộng đồng, khuyến khích người tiêu dùng thay đổi thói quen ăn uống, tăng cường vận động.

 

Tại cuộc họp, ông Nguyễn Văn Việt - Chủ tịch VBA đã kiến nghị với Quốc hội, Chính phủ một số nội dung trọng tâm của chính sách thuế ngành Đồ uống hiện nay:

(i) Cần nghiên cứu kinh nghiệm quốc tế nhằm cải cách những bất cập trong chính sách thuế hiện nay, đánh giá và xây dựng chiến lược thuế TTĐB cho ngành Đồ uống để đạt được mục tiêu kép bảo vệ sức khỏe cộng đồng và đảm bảo nguồn thu ngân sách nhà nước bền vững cũng như phù hợp với Việt Nam và xu hướng của thế giới;

(ii) Thời điểm này chưa nên xem xét về việc tăng thuế TTĐB đối với đồ uống có cồn và chưa nên đánh thuế TTĐB đối với đồ uống có ga...Kết luận tại cuộc họp, bà Nguyễn Thúy Anh – Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội của Quốc hội cho biết sẽ tiếp thu các ý kiến góp ý của các chuyên gia, doanh nghiệp liên quan tới chính sách thuế TTĐB đối với sản phẩm thuốc lá, bia, rượu. Tiếp tục nghiên cứu, lắng nghe nhiều ý kiến hơn nữa để có đánh giá tác động đa chiều, đưa chính sách thuế TTĐB phù hợp với thực tiễn xã hội.