Tại Hội thảo về dự án Luật Phòng, chống tác hại của lạm dụng rượu, bia do Bộ Y tế tổ chức, đại diện các doanh nghiệp đã phân tích kỹ những điểm bất hợp lý, khó khả thi về dự thảo Luật này.

Dự Hội thảo có ông Phạm Lê Tuấn - Thứ trưởng Bộ Y tế; ông Nguyễn Huy Quang - Vụ trưởng Vụ Pháp chế (Bộ Y tế), PGS.TS Nguyễn Văn Việt - Chủ tịch VBA, đại diện Bộ Công Thương, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), lãnh đạo các doanh nghiệp ngành Bia - Rượu, nhà khoa học, chuyên gia luật, cùng đại diện các cơ quan báo chí.
Thứ trưởng Bộ Y tế có bài phát biểu khai mạc, đại diện Vụ Pháp chế (Bộ Y tế) đã thuyết trình về dự án Luật Phòng, chống tác hại của rượu, bia. PGS.TS Nguyễn Văn Việt – Chủ tịch VBA, đại diện Cục Công nghiệp (Bộ Công Thương) đã có tham luận về Thực trạng sản xuất, kinh doanh rượu, bia và các kiến nghị, đề xuất về dự án luật; Thực trạng và đề xuất cơ chế pháp lý để quản lý rượu thủ công.
Sau khi nghe bài thuyết trình về dự án Luật Phòng, chống tác hại của rượu, bia do đại diện Vụ Pháp chế (Bộ Y tế) trình bày, lãnh đạo VBA và các doanh nghiệp trong ngành tiếp tục đưa ra những thông tin số liệu trong nước và quốc tế để lập luận, chứng minh rằng việc coi bia, rượu có tác hại là không đúng. Nên thay đổi tên gọi và phạm vi điều chỉnh của dự án luật. Bia là dinh dưỡng có lợi cho sức khoẻ, các công trình nghiên cứu quốc tế đã chứng minh nên không thể nói bia có tác hại được. Các số liệu mà VBA cung cấp đều trích từ nguồn có uy tín trong nước và quốc tế.







Một số quy định trong dự thảo Luật như cấm quảng cáo, tài trợ, hạn chế giờ bán, thành lập Quỹ nâng cao sức khoẻ... là chưa phù hợp, không có tính khả thi, không mang lại hiệu quả như mong muốn mà chỉ khiến doanh nghiệp thêm khó khăn, ảnh hưởng đến phát triển du lịch, các ngành dịch vụ liên quan cũng chịu tác động.
Ông Nguyễn Thanh Phúc – Giám đốc Đối ngoại Công ty TNHH HEINEKEN Việt Nam cho biết: HEINEKEN VIỆT NAM hiện có 6 nhà máy tại Hà Nội, Quảng Nam, Đà Nẵng, Thành phố Hồ Chí Minh, Tiền Giang. Năm 2017, Công ty đóng góp lớn cho ngân sách nhà nước, giải quyết việc làm, tổ chức các chương trình uống có trách nhiệm, các hoạt động từ thiện, tổng số tiền đóng góp khoảng 42 nghìn tỷ đồng/năm.
Quan điểm của HEINEKEN Việt Nam là ủng hộ việc can thiệp sớm đối với những nguy cơ, nhất là hành vi lạm dụng đồ uống có cồn, tình trạng buôn lậu, hàng giả, hàng nhái, đẩy mạnh tuyên truyền giáo dục uống có trách nhiệm… Song cũng quan ngại về phạm vi điều chỉnh, khái niệm lạm dụng bị loại bỏ trong dự thảo Luật. Các quy định về cấm quảng cáo, tài trợ, hạn chế thời gian địa điểm bán bia là khó khả thi; việc lập quỹ Nâng cao sức khỏe cũng không hợp lý, bởi tác động lớn tới doanh nghiệp, người tiêu dùng, ảnh hưởng đến phát triển du lịch…  Nếu cấm tài trợ thì các sự kiện văn hoá lớn như chương trình chào năm mới sẽ không còn, người dân mất cơ hội thưởng thức các chương trình âm nhạc đỉnh cao. Thực tế, việc cấm quảng cáo không có tác dụng đối với những người lạm dụng đồ uống có cồn ở một số quốc gia quy định cấm quảng cáo. Việc hạn chế hoặc cấm quảng cáo đối với bia cũng không phát huy tác dụng gì. Hạn chế bán theo khung giờ thì sẽ chuyển sang dùng sản phẩm khác bất hợp pháp, Indonesia là một ví dụ. Cấm quảng cáo thì tăng trưởng GDP về quảng cáo sẽ sụt giảm. Hãy để các doanh nghiệp chủ động thực hiện quy chế tự quản, đồng thời có quy định xử phạt nghiêm minh đối với những trường hợp vi phạm. Mỗi năm, HEINEKEN Việt Nam chi khoảng 20 tỷ đồng cho các hoạt động uống có trách nhiệm, phối hợp với Ủy ban An toàn giao thông Quốc gia. Quỹ Nâng cao sức khoẻ sẽ phát sinh nhiều thứ không cần thiết, không mang lại hiệu quả. Nếu lập quỹ thì số tiền này sẽ không còn tài trợ cho các chương trình uống có trách nhiệm.
Chia sẻ về kinh nghiệm quốc tế, đại diện Eurocham cho biết, các nước làm rất nghiêm trong việc xử lý hành vi lạm dụng rượu bia, nên tăng cường thực thi pháp luật hiện hành; không nên lập Quỹ Nâng cao sức khỏe vì một số quốc gia có loại quỹ này cho thấy không mang lại hiệu quả như mong muốn và họ cũng dừng các loại phụ thu… Việc đề xuất lập Quỹ là không phù hợp với chủ trương của Chính phủ về việc tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh, tránh thu thêm các loại quỹ…
Một số ý kiến đặt câu hỏi, tính thực thi và kiểm soát về bán hàng theo giờ như thế nào? Hạn chế giờ bán hàng sẽ khiến người ta uống vào giờ khác. Quảng cáo chỉ là định hướng khách hàng uống loại nào tốt hơn, định hướng người sử dụng chứ không phải là nhằm khuyến khích người ta uống nhiều hơn. Người tiêu dùng có quyền được tiếp nhận thông tin. Vấn đề đặt ra là quy định giờ bán bia, rượu thì ai kiểm soát, quản lý?
Nếu lập Quỹ Nâng cao sức khỏe, doanh nghiệp chịu tác động chính là các doanh nghiệp làm ăn chân chính, đóng góp lớn cho ngân sách, nếu quá khó khăn thì họ sẽ rút khỏi thị trường, các sản phẩm bất hợp pháp có nguy cơ tăng lên.
Các đại biểu kiến nghị chính sách làm sao đảm bảo hài hoà lợi ích của nhà nước, doanh nghiệp và người tiêu dùng, vì sự phát triển bền vững, điều quan trọng là cần có tính khả thi và phù hợp với thực tế. Ban soạn thảo cần cập nhật thêm thông tin khoa học trên thế giới, quan điểm xây dựng luật phải vì mục tiêu phát triển bền vững; mong rằng những ý kiến đóng góp của các doanh nghiệp cần được tiếp thu chỉnh sửa.
Có ý kiến cho rằng, dự thảo thiếu phân tích về tác động đến kinh tế khi cấm quảng cáo, tài trợ; chưa thấy đề cập đến bia không cồn, rượu thuốc. Các ý kiến đều đồng thuận việc chống hành vi lạm dụng đồ uống có cồn, không bán rượu bia cho trẻ em, phụ nữ có thai... Cần quản lý kiểm soát các loại rượu phi thương mại, không rõ nguồn gốc để có sự công bằng đối với các doanh nghiệp làm ăn chân chính, bảo vệ sức khoẻ người tiêu dùng.
Hội thảo kết thúc lúc 12h30, nhiều đại biểu muốn có ý kiến nhưng không đủ thời gian. Trong thời gian tới, Bộ Y tế sẽ tiếp tục có buổi họp với các chuyên gia, hiệp hội, doanh nghiệp để làm rõ số liệu, thông tin, làm sao có được tiếng nói thống nhất, hợp lý giữa các bên liên quan.
 Phát biểu kết thúc Hội thảo, ông Nguyễn Huy Quang cho rằng, các chuyên gia cần có định nghĩa thế nào là lạm dụng, mức độ sử dụng bao nhiêu thì coi là lạm dụng? Cần có con số thống nhất, có sức thuyết phục, làm sao hài hòa được lợi ích về sức khoẻ và kinh tế, lấy lợi ích sức khoẻ làm trung tâm vì sự phát triển bền vững, lấy thêm thông tin quốc tế về phòng chống lạm dụng đồ uống có cồn. Ban soạn thảo sẽ lắng nghe, tiếp thu tất cả các ý kiến, khoảng tháng 6 sẽ có buổi làm việc với VBA và các chuyên gia để đưa ra được điểm chung trước khi thực hiện các bước tiếp theo.
Văn Nguyễn