Từ Đối thoại đến Hành động: Các cột mốc tại Việt Nam
Việt Nam đã đạt được những bước tiến quan trọng trong việc ngăn chặn tình trạng lái xe sau khi uống rượu, bia và sử dụng đồ uống có cồn ở mức có hại. Thách thức tiếp theo là thay đổi những thói quen uống có hại, đặc biệt là ở nhóm thanh thiếu niên.
Tiến sĩ Trần Hữu Minh tại Tọa đàm “Xây dựng văn hóa Thưởng thức có trách nhiệm tại Việt Nam thông qua phương pháp Tiếp Cận Toàn Xã Hội” tháng 9 năm 2025.
Tại buổi Tọa đàm báo chí do Liên minh Rượu mạnh và Rượu vang Quốc tế tại Châu Á - Thái Bình Dương (APISWA) tổ chức, Tiến sĩ Trần Hữu Minh - Chánh Văn phòng Ủy ban An toàn Giao thông Quốc gia (NTSC), cho biết: “Uống có trách nhiệm không chỉ đơn thuần là việc tuân thủ; mà còn là có nhận thức về bản thân, hiểu rõ giới hạn của mình, tôn trọng người khác và đưa ra những lựa chọn có trách nhiệm. Chúng ta càng huy động được nhiều lĩnh vực tham gia - từ giao thông vận tải đến các tổ chức thanh thiếu niên - thì sức mạnh xã hội trong việc ngăn chặn sử dụng đồ uống có cồn ở mức có hại càng bền vững hơn.”
Hợp tác khu vực để kêu gọi Uống có chừng mực và thay đổi ở cấp Quốc gia
Tính cấp thiết của việc giải quyết vấn nạn sử dụng đồ uống có cồn ở mức có hại tại Việt Nam là rất rõ ràng: dữ liệu từ Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) tiếp tục cho thấy, tỷ lệ sử dụng đồ uống có cồn quá mức vẫn ở mức cao. Để ứng phó, ngành công nghiệp đồ uống có cồn đã phát động Tuần lễ Uống Chừng mực tại Châu Á - Thái Bình Dương vào tháng 3 năm 2025, chiến dịch đầu tiên có sự phối hợp của toàn khu vực, quy tụ 18 hiệp hội thương mại trên khắp Châu Á - Thái Bình Dương.
Sáng kiến này nêu bật các ưu tiên chính sách quan trọng, bao gồm:
● Xây dựng quy định về Độ tuổi mua đồ uống có cồn hợp pháp (LPA) là 18 tuổi tại Campuchia;
● Xác định “Đồ uống Tiêu chuẩn” là một phần của Hướng dẫn Quốc gia về việc sử dụng đồ uống có cồn.
● Xây dựng các chiến lược phòng, chống đồ uống có cồn bất hợp pháp trên khắp các thị trường.
Các hoạt động của chiến dịch bao gồm các chương trình giáo dục, ra mắt trang web Uống có Trách nhiệm khu vực Châu Á - Thái Bình Dương (APAC) và công bố báo cáo quan trọng - "Lộ trình đến năm 2030: Phương pháp tiếp cận hợp tác nhằm giảm thiểu sử dụng đồ uống có cồn ở mức có hại". Báo cáo theo dõi tiến độ thực hiện mục tiêu của WHO là giảm 20% lượng tiêu thụ đồ uống có cồn ở mức có hại vào năm 2030, đồng thời tạo cơ hội cho các hoạt động tiếp theo.
Tính kết nối với giới trẻ
Thời điểm hiện tại, các chiến dịch có tính bền bỉ và sáng tạo đang thay đổi những chuẩn mực của xã hội. Đơn cử như chiến dịch “Sức Mạnh của Việc Nói Không” - một chiến dịch đồng thực hiện bởi Hiệp hội Ô tô Việt Nam (AAV) và APISWA nhằm giảm thiểu tình trạng lái xe sau khi sử dụng đồ uống có cồn, đã tiếp cận được 43 triệu thanh thiếu niên tại 7 quốc gia ASEAN, huy động 28 đối tác cùng chung tay chống lại tác hại của hành vi nguy hiểm này.
Bà Nguyễn Thị Quý Linh - Tổng giám đốc AAV, lưu ý: “Chúng tôi nhận thấy rằng khi những người trẻ cảm nhận được trách nhiệm của mình - khi họ coi việc nói “không” với lái xe sau khi uống rượu, bia là bảo vệ gia đình, bạn bè và những người xung quanh - họ trở thành những người ủng hộ mạnh mẽ cho sự thay đổi này”.
Bà Nguyễn Thị Quý Linh giới thiệu về sự lan toả của chiến dịch “Sức Mạnh của Việc Nói Không”
Sự hợp tác xuyên biên giới
Kinh nghiệm của Việt Nam cho thấy cải cách chính sách, giáo dục công chúng và các sáng kiến cộng đồng phải bổ trợ lẫn nhau. Quan hệ đối tác của APISWA với NTSC, AAV và các chuyên gia khu vực đã góp phần bản địa hoá chuyên môn quốc tế, biến thực hành trách nhiệm thành chuẩn mực xã hội bền vững.
“Sự tiến bộ đến từ việc hợp tác đồng nhất giữa các bên liên quan,” ông Olivier Fages - Tổng Giám đốc Pernod Ricard Việt Nam & Campuchia, đại diện của APISWA tại Việt Nam, chia sẻ. “Mỗi lĩnh vực đều có những thế mạnh riêng - đổi mới sáng tạo trong ngành, thẩm quyền của chính phủ và niềm tin của cộng đồng. Cùng nhau, chúng ta có thể biến ý thức trong việc thưởng thức điều độ thành giá trị thường nhật, chứ không chỉ là lời nhắc nhở đơn thuần”.
Ông Olivier Fages nhấn mạnh: “Cùng nhau, Chúng ta sẽ tăng cường các sáng kiến uống có trách nhiệm, nâng cao an toàn giao thông và hỗ trợ các mục tiêu cộng đồng và sức khỏe cộng đồng rộng lớn hơn của Việt Nam.”
Từ các Chiến dịch ngắn hạn đến Văn hóa bền vững
Xây dựng văn hóa uống có trách nhiệm cần sự kiên trì và tinh thần trách nhiệm chung của cộng đồng. Các công cụ số và giáo dục vẫn là chìa khóa, nhưng sự thay đổi lâu dài chỉ đến khi trách nhiệm trở thành một phần của bản sắc. Tiến sĩ Nguyễn Minh Hoàng - Chương trình Đối tác vì Sự Tiến bộ Y tế tại Việt Nam của Trường Y Harvard: “Khi trách nhiệm trở thành một phần của bản sắc và văn hoá, chứ không phải nghĩa vụ, thì sự thay đổi hành vi sẽ trở nên bền vững.”
Tiến sĩ Nguyễn Minh Hoàng - Chương trình Đối tác vì Sự Tiến bộ Y tế tại Việt Nam của Trường Y Harvard.
Giới thiệu về APISWA
Liên minh Rượu mạnh và Rượu vang Quốc tế tại Châu Á - Thái Bình Dương (APISWA) đại diện cho 11 nhà sản xuất rượu mạnh và rượu vang quốc tế hàng đầu. APISWA hợp tác với các Chính phủ và cộng đồng trên khắp Châu Á - Thái Bình Dương để thúc đẩy hành vi uống có trách nhiệm, chống buôn bán đồ uống có cồn bất hợp pháp và hỗ trợ các chính sách quản lý đồ uống có cồn hiệu quả hơn.
Theo: Douongvietnam.vn