Ở Việt Nam và thế giới, rượu bia là thứ đồ uống không thể thiếu trong các dịp vui như lễ tết, cưới xin, mừng thọ, mừng nhà mới...

Trong một khía cạnh nào đó, rượu bia là thứ kích thích sự hưng phấn tạo nên không khí tưng bừng, náo nhiệt cho bữa ăn. Nó cũng là chất xúc tác làm cho bữa ăn trở nên ngon hơn cả về vật chất và tinh thần. Thiếu rượu bia, bữa ăn lắm khi nhạt nhạt nhẽo và vô nghĩa. Dân gian có câu “Ăn no uống say” phản ánh sự thỏa mãn của con người trong việc ăn uống mỗi khi có đình đám hội hè. Nhưng dân gian cũng nói “say bét nhè”, “say khướt cỏ bợ” nhằm phê phán việc say quá mức tới chỗ không còn tỉnh táo. Có thể nói, từ xa xưa, dân tộc ta đã có ý thức về văn hóa uống rất rõ ràng. Uống cho vui, uống để tăng cường sức khỏe chứ không phải uống để trở nên bê tha làm mất đi vẻ đẹp sang trọng của mình:

Giàu đâu đến kẻ ngủ trưa

Sang đâu đến kẻ say sưa tối ngày.

Vì ý thức rõ ràng như thế nên uống rượu hay thưởng trà đều là thú vui tao nhã khi sử dụng đúng lúc, đúng mức độ:

Minh nhật thanh tâm trà ngũ trản

Ngọ thì cao hứng tửu tam bôi

Lúc sáng sớm thanh tịnh uống 5 chén trà, buổi trưa hứng thú uống ba chén rượu. Đó là cách sống tao nhã thanh lịch. Không chỉ ở Việt Nam mà ở Trung Quốc, thú uống rượu trở thành nghệ thuật ẩm thực. Vì thế mới có khái niệm “tiên tửu”. Rượu đối với phái mày râu cũng có sức hấp dẫn giống cô gái đẹp. Vì thế, dân gian có câu:

Rượu nào là rượu chẳng nồng

Trai nào chẳng khoái Lan, Hồng, Cúc, Mai

Có thể nói, rượu trở thành thứ đồ uống làm cho cuộc sống bừng sắc. Cho nên, không phải ngẫu nhiên các cụ đã tổng kết thành câu thành ngữ nói về vấn đề này “Trai vô tửu như cờ vô phong”. Cờ không có gió thì cờ ủ rũ làm sao có vẻ đẹp của sự tung bay. Xét về bản chất, rượu là chất men làm đẹp cho cuộc sống, làm tăng sức lực của con người nếu biết dùng nó thích hợp, đúng lúc và đúng chỗ, không quá đà, bừa bãi.

Uống rượu sao để người khen

Đừng để uống rượu ma men dẫn đường

Một khi rượu bia trở thành thứ ma men thì con người trở nên mất định hướng trong suy nghĩ và hành động, không làm chủ được bản thân mình. Thậm chí, có khi say quá, lại trở thành những kẻ lang thang và coi thường pháp luật.

Trên thực tế, cũng có rất nhiều vụ tai nạn giao thông xảy ra do người uống rượu thiếu ý thức, không làm chủ được mình. Thậm chí ngay cả trong các cuộc vui lại xảy ra xô xát, đánh chửi lẫn nhau khi người ta quá chén. Cũng vì lạm dụng, không làm chủ được bản thân mà ảnh hưởng đến xóm giềng, anh em...

Thiết nghĩ, rượu bia là thứ đồ uống đã trở thành thói quen của đời sống. Để phát huy tính tích cực của nó, chúng ta hãy uống rượu bia sao cho thật văn hóa để làm cho rượu bia trở thành chất xúc tác, tạo cảm hứng lành mạnh trong đời sống hàng ngày của mỗi người.

Hữu Đạt