Thuế tiêu thụ đặc biệt với đồ uống có đường, phương án 10% sẽ tác động đến 24 ngành trong nền kinh tế

Tại Hội thảo “Dự thảo Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi) và ngành Đồ uống” do Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) chủ trì phối hợp với Hiệp hội Bia – Rượu – Nước giải khát Việt Nam (VBA) tổ chức ngày 08/8/2024, TS. Nguyễn Minh Thảo - Trưởng ban Nghiên cứu môi trường kinh doanh và năng lực cạnh tranh, Viện Nghiên cứu Quản lý kinh tế Trung ương (CIEM) cho biết: "Thuế tiêu thụ đặc biệt với đồ uống có đường, phương án 10% sẽ tác động đến 24 ngành trong nền kinh tế, ảnh hưởng trực tiếp hàng nghìn lao động trong các doanh nghiệp"

Theo tính toán, nếu áp dụng 10% đối với nước giải khát có đường thì hệ số co giãn của người lao động và vốn đối với ngành nước giải khát có đường giảm 1,03%. Điều đó có nghĩa là quy mô sản xuất của các doanh nghiệp nước giải khát có đường thu hẹp đi đáng kể nếu như áp dụng thuế suất này.

Với việc áp dụng việc đánh thuế 10% tác động đến 24 ngành trong nền kinh tế. Nếu áp dụng mức thuế này thì GDP của nền kinh tế sẽ giảm 0,5%. Nếu áp dụng mức GDP năm 2022 là 5,55 triệu tỷ, mất đi của nền kinh tế là 27,8 nghìn tỷ do các ngành trong nền kinh tế bị tác động. Tính toán chuỗi tác động này là ngành nước giải khát và 24 ngành trong nền kinh tế trong chuỗi giá trị.

Đối với thuế gián thu nếu áp dụng thuế TTĐB sẽ ảnh hưởng tới nguồn thu của thuế gián thu. Trong năm đầu tiên, nguồn thu của thuế gián thu tăng, vì khi tăng thuế TTĐB nguồn thu sẽ tăng trong năm đầu. Nhưng từ năm thứ 2 nguồn thu giảm, áp dụng đường cong laffer. Nguồn gián thu giảm khoảng 0,5%. Ước tính nguồn thu của thuế gián thu năm 2022 là 1 triệu tỷ. Với 0,5 % giảm đi thì giảm đi 5,2 nghìn tỷ. Kéo theo đó doanh thu của ngành sản xuất nước giải khát và 24 ngành khác giảm, thuế trước thu cũng giảm. Theo số liệu thuế trước thu năm 2022 là 3,38 nghìn tỷ, giảm 3,2 nghìn tỷ bắt đầu ngay sau khi áp dụng thuế TTĐB với nước giải khát có đường. Trong dự thảo đánh giá tác động của Bộ Tài chính cũng chỉ nói sẽ tăng nguồn thu, giảm điều tiết người tiêu dùng và điều tiết thu nhập, không có con số cụ thể.

Nếu áp dụng 10% thì ảnh hưởng trực tiếp đến lao động trong các doanh nghiệp giảm 2.000 lao động.

Các bài viết khác

Xem thêm

Nên lắng nghe tất cả các ý kiến chuyên gia, doanh nghiệp và có đánh giá tác động toàn diện

Rất khó có phương án để tất cả cùng hài lòng nhưng cộng đồng doanh nghiệp hy vọng cơ quan soạn thảo dự án Luật Thuế Tiêu thụ đặc biệt (TTĐB) sửa đổi sẽ có thêm những thông tin đa chiều để cân nhắc kỹ lưỡng và đưa ra quyết định phù hợp nhất

Nếu chưa rõ tác động và chưa có định lượng cụ thể thì cần xác định một mức “thuế suất tạm thời”

Khi chưa có đánh giá đầy đủ, thì nên giữ ở mức thận trọng hài hòa giữa các bên, đề xuất chỉ tăng 1 lần vào năm 2026, và giãn ra 2 năm đến năm 2028 sau đó cùng ngồi lại để trao đổi xem xét đánh giá tác động cụ thể của tất cả các sắc thuế, nếu tất cả đồng thuận thì chúng ta áp dụng, ngược lại chúng ta có thể áp dụng thêm một vài phương pháp khác cho phù hợp.

Cách tính thuế ở mỗi nước khác nhau, không thể căn cứ theo khuyến nghị của WHO cho nhiều nước có điều kiện khác nhau mà áp dụng cho Việt Nam

Không đưa đồ uống có đường vào diện đánh thuế tiêu thụ đặc biệt với 2 lý do chính: Theo kinh nghiệm quốc tế thì ở nước Đức tỷ lệ sự dụng đồ uống có đường cao nhất Châu Âu, hay ở Nhật Bản và Hàn Quốc đều là những quốc gia sử dụng đồ uống có đường nước cao nhất Châu Á thì đều là những quốc gia không áp dụng thuế tiêu thụ đặc biệt mà họ điều chỉnh hành vi của người tiêu dùng để cải thiện sức khỏe thông qua các chính sách giáo dục và dinh dưỡng cũng như hướng dẫn về dinh dưỡng và thể thao

Thuế tiêu thụ đặc biệt ảnh hưởng lớn đến các ngành hàng liên quan như du lịch dịch vụ

Ngành du lịch là ngành chịu tác động nặng nề bởi đại dịch Covid-19. Trong giai đoạn 2020-2021, hơn 90% doanh nghiệp lữ hành phải đóng cửa, các cơ sở lưu trú phải hoạt động cầm chừng, nhiều doanh nghiệp phải rao bán, cơ sở vật chất xuống cấp, nhân lực bị cắt giảm từ 40-60% tại các cơ sở lưu trú.